Bạn đã bao giờ gặp phải vấn đề khi dịch sang tiếng Ả Rập chưa? Là một trong những ngôn ngữ phức tạp nhất trên thế giới, không có gì lạ khi gặp phải thách thức, cho dù đó là cấu trúc không chính xác hay thiếu ngữ cảnh.
Tuy nhiên, với hơn 400 triệu người nói tiếng Ả Rập trên toàn thế giới , tiếng Ả Rập đóng một vai trò quan trọng trong giao tiếp toàn cầu, cho dù là trong kinh doanh, giáo dục hay ngoại giao. Vì vậy, điều quan trọng là phải đảm bảo rằng việc dịch sang tiếng Ả Rập được thực hiện tốt. Vậy những vấn đề nào thường phát sinh trong bản dịch tiếng Ả Rập và đâu là chiến lược cũng như cách khắc phục chúng? Hãy xem lời giải thích trong bài viết này!
Các vấn đề dịch thuật thường gặp khi dịch sang tiếng Ả Rập
Dịch sang tiếng Ả Rập đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về cấu trúc ngôn ngữ, văn hóa và bối cảnh địa phương. Dưới đây là một số thách thức phổ biến trong bản dịch tiếng Ả Rập thường gặp phải.
Sự khác biệt về cấu trúc và ngữ pháp
Tiếng Ả Rập có cấu trúc câu khác biệt đáng kể so với tiếng Anh. Trong tiếng Ả Rập, động từ thường đứng trước chủ ngữ. Ví dụ: trong tiếng Anh, chúng ta nói “Cậu bé đã viết một lá thư”, nhưng trong tiếng Ả Rập nó trở thành “كتب الولد رسالة”.
Ngoài ra, tiếng Ả Rập có hệ thống giới tính mạnh mẽ. Danh từ, tính từ và động từ phải tương ứng với giới tính của chủ ngữ hoặc tân ngữ. Ví dụ, động từ “viết” đối với nam giới là “كتب” (kataba), nhưng đối với nữ giới nó trở thành “كتبت” (katabat). Những sai lầm trong việc kết hợp giới tính có thể làm thay đổi ý nghĩa của câu và gây nhầm lẫn. Vì vậy, người dịch cần hiểu rõ quy tắc này để đảm bảo kết quả chính xác.
Các biến thể phương ngữ
Tiếng Ả Rập có nhiều phương ngữ khác nhau tùy theo khu vực, chẳng hạn như phương ngữ Ai Cập, vùng Vịnh, Levant và tiếng Ả Rập tiêu chuẩn hiện đại (MSA). Trong khi phương ngữ MSA được sử dụng trang trọng trong tin tức và tài liệu chính thức thì phương ngữ địa phương được sử dụng phổ biến hơn trong cuộc trò chuyện hàng ngày.
Ví dụ, trong phương ngữ Ai Cập, từ “xe hơi” được gọi là “عربية” (arabeya), trong khi ở phương ngữ vùng Vịnh nó được gọi là “سيارة” (sayyara). Hầu hết các công ty toàn cầu đều chọn Tiếng Ả Rập Tiêu chuẩn Hiện đại (MSA) vì lý do hiệu quả, nhưng việc sử dụng nó phù hợp hơn với các tài liệu chính thức như hướng dẫn sử dụng hoặc hợp đồng. Trong bối cảnh tiếp thị, chẳng hạn như quảng cáo ở Ả Rập Saudi, việc sử dụng MSA thường bị chỉ trích vì gây cảm giác cứng nhắc và không phù hợp về mặt văn hóa. Như một giải pháp, Netflix đã quản lý để tùy chỉnh các bản dịch của mình bằng cách sử dụng các phương ngữ địa phương, khiến chúng dễ được khán giả chấp nhận hơn.
Sự cố tập lệnh từ phải sang trái (RTL)
Tiếng Ả Rập được viết từ phải sang trái (RTL), điều này thường đặt ra những thách thức về mặt kỹ thuật. Trong thiết kế trang web, các yếu tố như văn bản, menu điều hướng và biểu tượng phải được điều chỉnh để phù hợp với hướng viết. Ví dụ: nút “Tiếp theo”, thường ở bên phải bằng tiếng Anh, phải được chuyển sang bên trái trong bố cục RTL.
Các vấn đề khác phát sinh trong phần mềm không hỗ trợ RTL đúng cách. Ví dụ: nếu văn bản tiếng Ả Rập bị trộn lẫn với các số hoặc thuật ngữ tiếng Anh thì thứ tự hiển thị thường có lỗi. Để giải quyết vấn đề này, các nhà phát triển cần sử dụng các công cụ tương thích với RTL và kiểm tra thiết kế một cách kỹ lưỡng.
Các vấn đề về kiểu chữ và phông chữ
Vấn đề phổ biến tiếp theo đến từ kiểu chữ và phông chữ Ả Rập. Bạn cần biết rằng các chữ cái Ả Rập được kết nối bằng chữ thảo, vì vậy cần phải có một phông chữ hỗ trợ tốt hình dạng của các chữ cái. Ví dụ: chữ “ب” (ba) khi đứng một mình sẽ trông khác so với khi nó ở đầu, giữa hoặc cuối từ. Việc sử dụng phông chữ không hỗ trợ kiểu chữ thảo này có thể khiến văn bản trông thiếu chuyên nghiệp hoặc khó đọc.
Ngoài ra, văn bản tiếng Ả Rập có xu hướng dài hơn văn bản tiếng Anh. Ví dụ: “Chào mừng” dịch sang “مرحبًا بكم” (marhaban bikum), chiếm nhiều không gian hơn. Điều này có thể làm hỏng bố cục thiết kế nếu không được lên kế hoạch tốt. Giải pháp là chọn phông chữ linh hoạt như “Noto Naskh Arabic” và đảm bảo thiết kế có thể điều chỉnh độ dài của văn bản.
Nhạy cảm tôn giáo
Như chúng ta đã biết, Tôn giáo đóng vai trò rất quan trọng trong đời sống của người Ả Rập nên người dịch cần cẩn thận với những nội dung có thể nhạy cảm. Ví dụ: mô tả thịt lợn hoặc rượu trong quảng cáo có thể bị coi là xúc phạm ở hầu hết các nước Ả Rập vì nó đi ngược lại các giá trị Hồi giáo.
Ngoài ra, một số biểu tượng hoặc hình ảnh nhất định có thể không phù hợp với văn hóa địa phương không được khuyến khích. Trong những trường hợp này, người dịch nên tránh nội dung đó hoặc thay thế nó bằng các yếu tố phù hợp hơn, chẳng hạn như thay thế hình ảnh món ăn có thịt lợn bằng thịt bò hoặc thịt gà.
Thành ngữ và ngôn ngữ tượng trưng
Tiếng Ả Rập rất giàu cách diễn đạt thành ngữ và ngôn ngữ tượng hình. Ví dụ: thành ngữ “فوق السحاب” (fawq as-sahab) có nghĩa đen là “trên mây”, nhưng được dùng để mô tả niềm hạnh phúc lớn lao. Nếu dịch sát nghĩa, thành ngữ này có thể mất đi ý nghĩa đối với độc giả nước ngoài.
Một ví dụ khác là thành ngữ “يد واحدة لا تصفق” (yad wahida la tusaffiq), có nghĩa là “một tay không thể vỗ tay”. Cách diễn đạt này thực ra cho thấy tầm quan trọng của sự hợp tác, nhưng dịch theo nghĩa đen nghe có vẻ lạ. Trong tình huống này, người dịch cần tìm một từ ngữ địa phương tương đương có ý nghĩa tương tự, chẳng hạn như “làm việc nhóm sẽ biến giấc mơ thành hiện thực”.
Đó là một số vấn đề thường gặp khi dịch nội dung sang tiếng Ả Rập. Vậy làm thế nào bạn có thể khắc phục những vấn đề này? Chúng ta sẽ thảo luận về nó dưới đây.
Các chiến lược và phương pháp hay nhất để dịch tiếng Ả Rập
Giải quyết những thách thức của việc dịch sang tiếng Ả Rập đòi hỏi một cách tiếp cận chiến lược và các phương pháp hay nhất phù hợp với đặc điểm của ngôn ngữ và văn hóa Ả Rập. Sau đây là các bước có thể được thực hiện để đảm bảo quá trình dịch thuật chính xác, hiệu quả và phù hợp.
Hiểu ngữ pháp và cú pháp tiếng Ả Rập
Bước đầu tiên là hiểu ngữ pháp và cú pháp tiếng Ả Rập. Tiếng Ả Rập có cấu trúc câu khác, thường đặt động từ trước chủ ngữ. Ví dụ: câu tiếng Anh “Giáo viên giải thích bài học” dịch sang “يشرح المعلم الدرس” (yashrah al-mu'allim ad-dars) , trong đó động từ “yashrah” (giải thích) đứng đầu.
Dưới đây là bảng các quy tắc và ví dụ ngữ pháp tiếng Ả Rập mà bạn có thể hiểu trước tiên.
Luật lệ | Ví dụ bằng tiếng Ả Rập | phiên âm | Bản dịch tiếng Anh |
Thứ tự động từ-chủ ngữ-tân ngữ | يشرح المعلم الدرس | yashrah al-mu'allim ad-dars | Giáo viên giải thích bài học |
Thỏa thuận tính từ (nam tính) | الطالب يقرأ الكتاب | al-talib yaqra' al-kitab | Học sinh đọc sách |
Thỏa thuận tính từ (nam tính) | طالب ذكي | Talib Dhaki | Một nam sinh thông minh |
Thỏa thuận tính từ (Nữ tính) | طالبة ذكية | talibah dhakiyah | Nữ sinh thông minh |
Dạng kép (Chủ đề) | الطالبان يقرآن الكتاب | al-Taliban yaqra'an al-kitab | Hai học sinh đọc sách |
Dạng số nhiều (Chủ ngữ) | الطلاب يقرؤون الكتاب | al-tullab yaqra'un al-kitab | Các em học sinh đọc sách |
Mạo từ xác định (“the”) | كتاب | al-kitab | Cuốn sách |
Danh từ không xác định (không có “the”) | كتاب | kitab | một cuốn sách |
Cấu trúc sở hữu (của) | كتاب المعلم | kitab al-mu'allim | Sách của giáo viên |
Phủ định (Động từ) | لا يشرح المعلم الدرس | la yashrah al-mu'allim ad-dars | Giáo viên không giải thích bài học |
Hòa nhập văn hóa
Kiến thức chuyên sâu về văn hóa Ả Rập sẽ giúp ích rất nhiều trong việc tạo ra các bản dịch phù hợp và được chấp nhận. Văn hóa Ả Rập giàu truyền thống và giá trị ảnh hưởng đến cách họ hiểu về giao tiếp. Ví dụ: việc sử dụng các thành ngữ như “يد واحدة لا تصفق” (yad wahida la tusaffiq), nghĩa là “sự hợp tác là quan trọng” có thể được sử dụng để truyền đạt ý nghĩa ngữ cảnh hơn trong bản dịch.
Ngoài ra, việc hiểu rõ sự nhạy cảm về văn hóa cũng rất quan trọng để tránh những nội dung có thể bị coi là thiếu tôn trọng. Ví dụ: thay thế hình ảnh các món ăn có thịt lợn bằng các món ăn làm từ thịt gà trong tài liệu quảng cáo sẽ phù hợp hơn với khán giả Ả Rập.
Chú ý đến đối tượng mục tiêu: phương ngữ địa phương hoặc MSA
Tiếp theo, hãy hiểu đối tượng mục tiêu của bạn, cho dù họ sử dụng phương ngữ địa phương hay Hiện đại. MSA (Tiếng Ả Rập tiêu chuẩn hiện đại) thường được sử dụng cho các tài liệu chính thức như hướng dẫn sử dụng hoặc hợp đồng vì nó mang tính trung lập và được hiểu rộng rãi. Tuy nhiên, đối với các chiến dịch truyền thông xã hội hoặc quảng cáo địa phương, các phương ngữ địa phương như tiếng Ai Cập hoặc tiếng Ả Rập vùng Vịnh sẽ hiệu quả hơn vì chúng mang lại cảm giác cá nhân hóa và phù hợp hơn với khán giả.
Ví dụ: Netflix sử dụng MSA trong hầu hết nội dung của mình để tiếp cận khán giả trên khắp khu vực Ả Rập. Tuy nhiên, đối với một chiến dịch cụ thể ở Ai Cập, họ đã thêm các yếu tố của phương ngữ Ai Cập để khiến nó có cảm giác quen thuộc hơn, giúp tăng mức độ tương tác của người dùng.
Hãy nhạy cảm về mặt văn hóa
Văn hóa Ả Rập có một số hạn chế nhất định, chẳng hạn như cấm nội dung quảng bá rượu, cờ bạc hoặc ngôn ngữ bị coi là lạm dụng. Vì vậy, người dịch phải rất cẩn thận trong việc lựa chọn từ ngữ và hình ảnh.
Ví dụ: trong một chiến dịch tiếp thị toàn cầu, Coca-Cola đã thay thế một quảng cáo có bữa tiệc ban đêm bằng cảnh một gia đình ăn sáng trong tháng Ramadan. Sự điều chỉnh này phản ánh sự tôn trọng các giá trị văn hóa và tôn giáo của đối tượng mục tiêu.
Chú ý đến bố cục và định dạng trang web
Tiếng Ả Rập sử dụng bố cục Từ phải sang trái (RTL), điều này có thể ảnh hưởng đến thiết kế của trang web và tài liệu. Các thành phần như nút điều hướng, menu và văn bản phải được điều chỉnh để hiển thị trực quan đối với người đọc tiếng Ả Rập.
Ví dụ: nút “Tiếp theo”, thường ở bên phải trong tiếng Anh, nên được chuyển sang bên trái trong thiết kế RTL. Các phông chữ như “Noto Naskh Arabic” cũng có thể đảm bảo rằng các chữ cái Ả Rập được hiển thị rõ ràng và chuyên nghiệp.
Sử dụng đúng công cụ dịch thuật
Để dịch tiếng Ả Rập chính xác nhưng hiệu quả, hãy cân nhắc sử dụng công cụ dịch hỗ trợ bố cục tiếng Ả Rập và RTL. Hiện nay có rất nhiều công cụ, chẳng hạn như Linguise .
Đây là một trong những công cụ đáng tin cậy để dịch tiếng Ả Rập vì nó sử dụng AI để tạo ra các bản dịch có độ chính xác và bản địa hóa lên tới 97%. Linguise cũng cho phép điều chỉnh văn bản theo phương ngữ và bối cảnh văn hóa, khiến nó phù hợp hơn với khán giả địa phương.
Hợp tác với người bản xứ
Ngoài việc sử dụng các công cụ dịch thuật, bạn cũng có thể kết hợp điều này với việc làm việc với người bản xứ để đảm bảo bản dịch có cảm giác tự nhiên. Người bản ngữ có hiểu biết sâu sắc về thành ngữ, cách diễn đạt thông tục và văn hóa địa phương mà những dịch giả không phải người bản xứ không thể hiểu hết được.
Ví dụ: khi dịch một trang web giáo dục, làm việc với giáo viên địa phương có thể giúp soạn các câu phù hợp với ngôn ngữ được sử dụng trong lớp học, giúp việc truyền tải tài liệu hiệu quả hơn.
Ngoài ra, các công cụ dịch thuật như Linguise còn cho phép bạn cộng tác và mời những người dịch bên ngoài . Vì họ có tính năng cộng tác trên bảng điều khiển, điều đó thú vị đến mức nào?
Xem xét và chỉnh sửa bản dịch để đảm bảo tính chính xác
Quá trình biên tập và xem xét là bước cuối cùng không thể bỏ qua. Ngay cả những bản dịch tốt nhất cũng có thể mắc những lỗi nhỏ có thể ảnh hưởng đến khả năng hiểu hoặc trải nghiệm của người dùng.
Vì vậy, nếu đang sử dụng công cụ dịch tự động, bạn vẫn nên xem lại bản dịch máy. Tuy nhiên, bạn đừng lo lắng; các công cụ dịch thuật hiện nay phức tạp hơn, chẳng hạn như Linguise , không chỉ có tính năng cộng tác mà còn có trình chỉnh sửa giao diện người dùng cho phép bạn chỉnh sửa trực tiếp trên trang đầu của trang web bằng cách chọn trực tiếp phần nào của nội dung.
Sự kết luận
Dịch sang tiếng Ả Rập có thể là một thách thức lớn, chủ yếu là do cấu trúc phức tạp của ngôn ngữ và sự đa dạng của các phương ngữ được sử dụng ở các vùng khác nhau. Không chỉ vậy, yếu tố văn hóa và sự nhạy cảm về tôn giáo cũng phải được cân nhắc để bản dịch luôn phù hợp và không gây khó chịu cho khán giả.
Để khắc phục các vấn đề khi dịch sang tiếng Ả Rập, điều quan trọng là phải hiểu ngữ pháp, làm quen với văn hóa địa phương và sử dụng công cụ dịch thuật có thể xử lý những khác biệt. Một trong những giải pháp tốt nhất có thể giúp bạn là Linguise , cung cấp khả năng dịch tự động chính xác với khả năng tùy chỉnh kết quả dịch và bối cảnh văn hóa. tài khoản Linguise 1 tháng để xem tài khoản này có thể giúp quá trình dịch tiếng Ả Rập của bạn chính xác và phù hợp hơn như thế nào!