Bạn đã bao giờ gặp một bản dịch tiếng Trung nào đó khiến bạn phải gãi đầu hoặc cười lớn chưa? Dịch tiếng Trung có thể khó khăn và không có gì lạ khi những dịch giả có kinh nghiệm vấp ngã. Với tính chất phức tạp, tiếng Trung đòi hỏi nhiều thứ hơn là chỉ dịch từng từ mà nó còn đòi hỏi sự hiểu biết và ngữ cảnh.
Một bản dịch kém có thể dẫn đến hiểu lầm, cho dù bạn đang dịch một trang web hay nội dung sáng tạo. Tuy nhiên, đừng lo lắng! Bài viết này khám phá lý do tại sao bản dịch tiếng Trung kém lại xảy ra và đưa ra các giải pháp thiết thực để đảm bảo thông điệp của bạn được truyền tải chính xác và có ý nghĩa.
5 yếu tố khiến dịch tiếng Trung kém
Bản dịch tiếng Trung phức tạp hơn việc chuyển từ từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác. Đó là lý do tại sao thường xuyên mắc sai lầm, vậy yếu tố nào khiến chúng xảy ra? Dưới đây là một số trong số họ.
Tiếng Trung là một ngôn ngữ khó
Tiếng Trung là một trong những ngôn ngữ khó dịch nhất . Nó có hàng nghìn ký tự và hệ thống thanh điệu thay đổi ý nghĩa bằng những thay đổi tinh tế trong cách phát âm. Sự phức tạp này có nghĩa là người dịch phải có kiến thức chuyên môn sâu rộng để hiểu ngữ pháp, cú pháp và từ vựng của ngôn ngữ.
Nó không có bảng chữ cái như tiếng Anh; thay vào đó, nó dựa vào hàng nghìn ký tự, mỗi ký tự đại diện cho một hoặc nhiều ý nghĩa tùy theo ngữ cảnh. Một ký tự có thể mang nhiều ý nghĩa và có thể được đọc khác nhau trong nhiều tình huống khác nhau. Ví dụ: ký tự “中” có thể có nghĩa là “ở giữa”, “trung tâm” hoặc “Trung Quốc” tùy theo cách sử dụng, điều này có thể gây khó khăn cho việc dịch chính xác nếu không hiểu sâu cả ngôn ngữ và ngữ cảnh.
Ngôn ngữ này cũng có âm sắc, điều này tạo thêm một lớp phức tạp khác và càng phức tạp hơn bởi thực tế là tiếng Trung có nhiều phương ngữ khu vực, mỗi phương ngữ có cụm từ và từ vựng riêng biệt. Một dịch giả không quen với những khác biệt biện chứng này có thể dễ dàng hiểu sai hoặc không nắm bắt được bản chất của văn bản.
Các ký tự có thể mơ hồ
Trong tiếng Trung, nhiều ký tự có nhiều nghĩa, tùy thuộc vào ngữ cảnh mà chúng xuất hiện. Sự mơ hồ này có thể thách thức bản dịch tiếng Trung, đặc biệt nếu người dịch dựa vào bản dịch từng từ mà không xem xét ngữ cảnh rộng hơn. Ví dụ: ký tự “行” (xíng) có thể có nghĩa là “đi”, “được” hoặc thậm chí là “dòng”, tùy theo câu. Nếu không diễn giải cẩn thận, điều này có thể dẫn đến những bản dịch bị sai chỗ hoặc sai.
Một dịch giả giỏi phải có khả năng diễn giải toàn bộ văn bản và xem xét cách mỗi ký tự tương tác với các ký tự khác trong câu hoặc đoạn văn. Nếu không có sự hiểu biết sâu sắc hơn này, bản dịch có thể dễ dàng mất đi ý nghĩa ban đầu, gây nhầm lẫn hoặc gây hiểu nhầm cho người đọc.
Dịch tiếng Trung cần phải phiên dịch nhiều
Dịch tiếng Trung đòi hỏi phải phiên dịch nhiều vì tiếng Trung rất giàu thành ngữ, tục ngữ và cụm từ không có từ tương đương trực tiếp trong các ngôn ngữ khác. Ý nghĩa của một cụm từ có thể thay đổi đáng kể tùy thuộc vào ngữ cảnh của nó và người dịch phải hiểu các sắc thái văn hóa và xã hội cơ bản để đưa ra bản dịch chính xác. Từ ngữ và cách diễn đạt có thể được sử dụng theo cách đòi hỏi người dịch phải suy nghĩ xa hơn nghĩa đen và xem xét ý định, cảm xúc hoặc ý nghĩa văn hóa.
Ví dụ, các thành ngữ hoặc cách diễn đạt tiếng Trung thường gắn liền sâu sắc với văn hóa Trung Quốc và việc diễn giải chúng một cách chính xác là điều cần thiết để đảm bảo bản dịch truyền tải được thông điệp mong muốn. Một bản dịch trực tiếp có thể không nắm bắt được toàn bộ bản chất hoặc gây nhầm lẫn cho người đọc. Dưới đây là ví dụ về cách diễn đạt tiếng Trung chứng minh cách phiên dịch đóng vai trò quan trọng trong dịch thuật:
Biểu thức tiếng Trung | Dịch nghĩa đen | Giải thích/Ý nghĩa |
画蛇添足 (huà shé tiān zú) | “Vẽ con rắn và thêm chân” | Làm quá mức một cái gì đó hoặc làm cho một cái gì đó không cần thiết hoặc dư thừa. |
人山人海 (rén shān rén hǎi) | “Người núi, người biển” | Một đám đông khổng lồ thường được sử dụng để mô tả một nơi rất bận rộn hoặc đông đúc. |
打草惊蛇 (dǎ cǎo jīng shé) | “Đập cỏ làm rắn giật mình” | Thực hiện một hành động cảnh báo ai đó thường được dùng để mô tả tình huống mà cảnh báo được đưa ra một cách vô tình. |
Những ví dụ này cho thấy các bản dịch theo nghĩa đen không phải lúc nào cũng truyền tải được ý nghĩa thực sự đằng sau cách diễn đạt. Người dịch phải diễn giải cách diễn đạt theo cách có ý nghĩa trong ngôn ngữ đích trong khi vẫn giữ nguyên các sắc thái văn hóa và cảm xúc. Nếu không có sự giải thích thích hợp, bản dịch có thể mất ý nghĩa hoặc bị nhầm lẫn.
Không xem xét bối cảnh và sắc thái
Việc không xem xét ngữ cảnh và sắc thái là một vấn đề quan trọng trong bản dịch tiếng Trung. Ngữ cảnh ảnh hưởng nặng nề đến ý nghĩa của các từ và cụm từ trong tiếng Quan Thoại và việc hiểu được tình huống xung quanh là điều cần thiết để người dịch truyền tải được ý nghĩa thực sự. Các từ trong tiếng Trung có thể có nhiều nghĩa tùy theo cách sử dụng và việc không tính đến những khác biệt nhỏ này có thể dẫn đến bản dịch không chính xác hoặc phù hợp. Bản dịch có thể mất đi chiều sâu mong muốn nếu ngữ cảnh không được xem xét cẩn thận.
Hơn nữa, tiếng Trung có nhiều mức độ trang trọng khác nhau, điều này rất quan trọng để hiểu khi dịch. Người dịch phải xem xét mối quan hệ giữa người nói và người nghe cũng như giọng điệu của cuộc trò chuyện để chọn hình thức xưng hô chính xác.
Sau đây là một ví dụ so sánh cách sử dụng từ tiếng Trung trong hai bối cảnh khác nhau.
Từ | Ngữ cảnh 1 (Câu ví dụ) | Ngữ cảnh 2 (Câu ví dụ) |
chá (茶) | 我喝了一杯茶。(Wǒ hēle yī bēi chá.) – Tôi đã uống một tách trà. | 在中国,茶文化源远流长。(Zài Zhōngguó, chá wénhuà yuán yuǎn liú cháng.) – Ở Trung Quốc, văn hóa trà có lịch sử lâu đời. |
(chá trong bối cảnh đồ uống) | (chá trong bối cảnh trà đạo) | |
xíng (行) | 他走得很快,几分钟就行了。(Tā zǒu dé hěn kuài, jǐ fēnzhōng jiù xíng le.) – Anh ấy đi rất nhanh và chỉ mất vài phút. | 这个计划行得通,我们可以开始了。(Zhège jìhuà xíng de tōng, wǒmen kěyǐ kāishǐ le.) – Kế hoạch này thành công; chúng ta có thể bắt đầu |
(xíng trong ngữ cảnh đi bộ hoặc đi) | (xíng trong ngữ cảnh của Fine/OK/works) | |
míng (明) | 今天的天气很明亮,阳光灿烂。(Jīntiān de tiānqì hěn míngliàng, yángguāng cànlàn.) – Thời tiết hôm nay trong xanh, nắng chói chang. | 他的解释非常明,大家都能理解。(Tā de jiěshì fēicháng míng, dàjiā dōu néng lǐjiě.) – Lời giải thích của anh rất rõ ràng, ai cũng có thể hiểu được |
(minh trong bối cảnh tươi sáng) | (minh trong ngữ cảnh rõ ràng) |
Sử dụng không đầy đủ các công cụ dịch thuật chuyên nghiệp
Nhiều bản dịch kém là do sử dụng các công cụ dịch không đầy đủ hoặc không phù hợp. Mặc dù có sẵn một số công cụ dịch thuật tuyệt vời nhưng chúng không phải lúc nào cũng dễ sử dụng, đặc biệt là khi dịch một ngôn ngữ phức tạp như tiếng Trung Quốc.
Ví dụ: mặc dù Google Dịch có thể dịch tiếng Trung chính xác tới 81,7% nhưng nó vẫn gặp khó khăn với các ngôn ngữ phức tạp hơn như tiếng Trung. Mặc dù nó có thể dịch các câu cơ bản một cách chính xác nhưng nó lại bị chùn bước khi dịch nội dung mang nhiều sắc thái hoặc kỹ thuật hơn, điều này có thể dẫn đến cách diễn đạt khó hiểu.
Vì vậy, điều quan trọng là phải chỉ định một công cụ dịch thuật chất lượng cao, đặc biệt là các ngôn ngữ khó dịch như tiếng Trung.
4 lỗi thường gặp trong dịch thuật tiếng Trung
Ngoài các yếu tố thường góp phần khiến bản dịch sang tiếng Trung kém chất lượng, dưới đây là một số lỗi xảy ra khi dịch sang ngôn ngữ này.
Thứ tự từ không chính xác
Tiếng Trung tuân theo cấu trúc Chủ ngữ-Động từ-Tân ngữ (SVO), nhưng trật tự từ có thể thay đổi đáng kể do các quy tắc ngữ pháp hoặc sự nhấn mạnh, chẳng hạn như cách diễn đạt thời gian ở đầu câu. Những người dịch áp đặt các quy tắc ngữ pháp tiếng Anh có thể tạo ra những bản dịch vụng về hoặc không chính xác. Ví dụ: câu tiếng Anh “Tôi ăn trưa vào buổi trưa” nên được dịch sang tiếng Trung là “我中午吃午饭” (Wǒ zhōngwǔ chī wǔfàn), trong đó biểu thức thời gian (中午, zhōngwǔ) xuất hiện ở đầu câu.
Lỗi trật tự từ làm gián đoạn mạch tự nhiên của câu, khiến người bản xứ bối rối. Vì vậy, việc dịch thuật đòi hỏi sự hiểu biết thấu đáo về cách các yếu tố như trạng từ, thời gian và địa điểm phù hợp với cú pháp tiếng Trung.
Dùng từ đo lường không đúng
Các từ kích thước, hay các từ phân loại, rất quan trọng cần lưu ý trong ngữ pháp tiếng Trung, ghép với các danh từ để xác định số lượng. Ví dụ: trong câu “一只猫” (yī zhī māo, “một con mèo”), từ kích thước 只 (zhī) được sử dụng cho động vật. Người dịch thường gặp khó khăn trong việc chọn từ có kích thước phù hợp, dẫn đến nhầm lẫn. Sử dụng “一头猫” (yī tóu māo, “một con mèo”) thay vì “一只猫” nghe có vẻ không tự nhiên đối với người bản xứ.
Vì vậy, từ có kích thước phù hợp rất quan trọng vì nó truyền tải những sắc thái tinh tế về danh từ được sửa đổi. Các từ kích thước phụ thuộc vào ngữ cảnh và việc sử dụng chúng không đúng cách có thể khiến chúng có vẻ nghiệp dư hoặc hài hước. Đảm bảo rằng những người dịch có kỹ năng nhận ra sự khác biệt của từng ngữ cảnh để đảm bảo sự rõ ràng và chính xác.
Giải thích sai các từ đồng âm
Tiếng Trung có rất nhiều từ đồng âm, có cách phát âm giống nhau nhưng nghĩa khác nhau. Ví dụ, 行 (xíng) có thể có nghĩa là “đi” hoặc “OK”, trong khi 行 (háng) có nghĩa là “đường dây” hoặc “nghề nghiệp”. Những người dịch không xác định được nghĩa chính xác trong ngữ cảnh có thể tạo ra những câu vô nghĩa. Ví dụ: “这个行吗?” (Zhège xíng ma?, “Có tác dụng không?”) có thể bị hiểu lầm nếu 行 được hiểu là háng.
Lỗi đồng âm thường xảy ra khi người dịch chỉ dựa vào định nghĩa từ điển hoặc dịch máy mà không xem xét câu rộng hơn. Vì vậy, việc học các từ đồng âm thường được người Trung Quốc sử dụng cũng rất quan trọng.
Bỏ qua các hạt câu
Các tiểu từ trong câu như 了 (le), 吗 (ma) và 吧 (ba) rất cần thiết trong tiếng Trung để biểu thị hình thức, tâm trạng hoặc giọng điệu của câu. Việc bỏ qua những tiểu từ này có thể loại bỏ ý nghĩa dự định hoặc làm cho nó nghe lạ và ít sắc thái hơn. Ví dụ: “你吃饭了” (Nǐ chīfàn le, “Bạn đã ăn rồi”) biểu thị một hành động đã hoàn thành, trong khi “你吃饭” (Nǐ chīfàn) chỉ đơn giản có nghĩa là “Bạn đã ăn”, khiến câu trở nên mơ hồ.
Người dịch thường bỏ qua các tiểu từ vì chúng không có từ tương đương trực tiếp trong tiếng Anh. Tuy nhiên, việc lược bỏ các tiểu từ có thể dẫn đến cách dịch không tự nhiên hoặc thiếu sắc thái cảm xúc. Đó là lý do tại sao điều quan trọng là phải đảm bảo những phần như thế này vẫn còn trong bản dịch để đảm bảo rằng bản dịch duy trì giọng điệu và ý định ban đầu của tài liệu nguồn.
Làm thế nào để bạn tránh những bản dịch tiếng Trung tồi?
Để tránh bản dịch tiếng Trung kém chất lượng đòi hỏi nhiều điều hơn là lựa chọn từ ngữ cẩn thận—đó là hiểu được bối cảnh, văn hóa và sắc thái độc đáo của ngôn ngữ. Sau đây là những cách để cải thiện chất lượng bản dịch tiếng Trung và tránh những sai sót do thiếu chính xác.
Sử dụng các chuyên gia dịch thuật
Thuê dịch giả chuyên nghiệp là một trong những cách hiệu quả nhất để đảm bảo bản dịch chất lượng cao. Các chuyên gia có sự hiểu biết sâu sắc về ngôn ngữ và bối cảnh văn hóa đằng sau nó. Họ biết cách xử lý các khía cạnh phức tạp như thành ngữ, biến thể âm điệu và sự mơ hồ của nhân vật. Với chuyên môn của họ, bản dịch của bạn sẽ nghe tự nhiên và duy trì mục đích ban đầu của thông điệp.
Ví dụ: bạn có thể tìm kiếm các dịch vụ dịch thuật bên ngoài trên các nền tảng như Fiverr hoặc Upwork. Nhiều người ở đó cung cấp dịch vụ dịch thuật từ và sang Trung Quốc với nhiều danh mục và mức giá khác nhau.
Cộng tác xác nhận với người bản ngữ
Ngoài việc sử dụng các dịch giả chuyên nghiệp, bạn cũng có thể cộng tác với những người nói tiếng Trung bản địa. Chúng cung cấp cái nhìn sâu sắc về các phương ngữ địa phương, các cụm từ thân mật và sự tinh tế về văn hóa mà có thể bị bỏ qua. Người bản ngữ có thể xác thực bản dịch và phát hiện các sắc thái mà người dịch không phải bản xứ có thể bỏ sót, làm cho văn bản chân thực và dễ hiểu.
Ví dụ: trong khi người dịch có thể sử dụng “您” (nín) trang trọng cho “bạn” trong tiếng Trung, thì người bản xứ có thể đề xuất “你” (nǐ) thông thường cho các ngữ cảnh thân mật, tùy thuộc vào đối tượng mục tiêu. Những điều chỉnh tinh tế như vậy sẽ nâng cao giọng điệu và tính liên quan của bản dịch, làm cho nội dung của bạn có sức ảnh hưởng lớn hơn.
Hiểu sắc thái văn hóa
Văn hóa Trung Quốc gắn bó sâu sắc với ngôn ngữ của nó và việc không xem xét các sắc thái văn hóa có thể dẫn đến những bản dịch không phù hợp hoặc gây khó chịu.
Ví dụ, những con số có ý nghĩa quan trọng trong văn hóa Trung Quốc. Con số “8” gắn liền với sự giàu có và thịnh vượng vì cách phát âm (bā) của nó giống với từ chỉ sự giàu có (fā). Ngược lại, số “4” thường được tránh vì nó nghe giống từ chỉ cái chết (sǐ). Hãy tưởng tượng việc tiếp thị một sản phẩm có số “4” nổi bật—nó có thể vô tình khiến khán giả của bạn xa lánh. Bằng cách hiểu những sắc thái văn hóa như vậy, bạn đảm bảo bản dịch của mình truyền tải đúng thông điệp và phù hợp với cảm xúc cũng như giá trị của đối tượng mục tiêu.
Tận dụng các công cụ dịch AI tiên tiến
Không chỉ sử dụng dịch vụ dịch thuật và cộng tác trực tiếp với người nói tiếng Trung Quốc mà bạn còn có thể sử dụng sự trợ giúp của các công cụ hiện đại. dịch thuật AI đã đi được một chặng đường dài, cung cấp các bản dịch nhanh chóng và ngày càng chính xác. Các mô hình AI hiện đại phân tích bối cảnh, giọng điệu và các mẫu ngôn ngữ để cung cấp kết quả ngoài việc dịch từng từ theo nghĩa đen. Tuy nhiên, không phải tất cả các công cụ đều được tạo ra như nhau, vì vậy việc chọn đúng công cụ là điều cần thiết.
Một ví dụ nổi bật là Linguise , một công cụ dịch thuật được hỗ trợ bởi AI với tỷ lệ chính xác ấn tượng là 92% đối với các bản dịch tiếng Trung. Không giống như các công cụ chung, Linguise vượt trội trong việc bảo tồn ý nghĩa văn hóa và ngữ cảnh, khiến nó trở thành sự lựa chọn mạnh mẽ cho cả doanh nghiệp và cá nhân, đặc biệt là về dịch thuật trang web tự động.
Công cụ dịch AI để thay thế bản dịch tiếng Trung xấu
Đối với những người muốn cải thiện chất lượng bản dịch tiếng Trung trên trang web của mình, hãy xem xét Linguise , một lựa chọn có nhiều tính năng hỗ trợ. Dưới đây là một số tính năng có thể giúp bạn tạo ra các bản dịch tiếng Trung tốt hơn.
- Độ chính xác dịch thuật tiếng Trung cao – Linguise có độ chính xác cao trong tất cả các ngôn ngữ, kể cả tiếng Trung. Kết quả dịch thuật tiếng Trung chính xác đạt 92%. Điều này chắc chắn có ảnh hưởng lớn đến kết quả dịch thuật mà bạn nhận được.
- Trình chỉnh sửa trực tiếp front-end – tính năng này cho phép bạn chỉnh sửa kết quả dịch tiếng Trung do máy tự động tạo ra. Vì vậy, nếu có bản dịch nào không phù hợp, bạn có thể thay đổi ngay.
- Cung cấp SEO đa ngôn ngữ – Nếu bạn nhắm mục tiêu đến đối tượng Trung Quốc, công cụ này sẽ rất hữu ích vì Linguise đã tự động triển khai SEO đa ngôn ngữ, chẳng hạn như dịch URL của bạn, sơ đồ trang web đa ngôn ngữ, thẻ hreflang, v.v.
Sự kết luận
Để tránh những bản dịch tiếng Trung kém chất lượng đòi hỏi nhiều điều hơn là trình độ kỹ thuật—nó đòi hỏi sự hiểu biết về văn hóa, nhận thức về ngữ cảnh và cách tiếp cận ngôn ngữ một cách tinh tế. Bằng cách nhận ra những thách thức và thực hiện các chiến lược như thuê dịch giả chuyên nghiệp và cộng tác với người bản xứ, bạn có thể đảm bảo rằng nội dung của mình phù hợp với đối tượng mục tiêu mà không làm mất đi bản chất của nó.
Nếu bạn muốn cải thiện chất lượng bản dịch tiếng Trung trên trang web của mình, hãy thử Linguise . Nó được thiết kế để duy trì tính chính xác và phù hợp về mặt văn hóa. Tạo tài khoản Linguise ngay hôm nay và thực hiện bước đầu tiên hướng tới bản dịch tiếng Trung trôi chảy và chuyên nghiệp!